Filosoferen in het basisonderwijs
In Vlaanderen wordt er in verschillende lagere scholen regelmatig in de klas met de kinderen gefilosofeerd.
Soms begeleidt de leraar de filosofische gesprekken zelf, soms wordt een filosofisch gespreksleider uitgenodigd.
Hier vindt u een artikel over filosoferen met kinderen in een school in Gent.
In de video hiernaast laat de educatieve organisatie Djapo zien dat jonge kinderen al kunnen werken aan hun filosofische vaardigheden.
Filosofeert u met kinderen in de lagere school? Laat het ons weten via info@filosofieonderwijs.be. Het is de wens van VEFO de verschillende initiatieven in kaart te brengen.
Het vak filosofie in het secundair onderwijs
In het gemoderniseerde secundair onderwijs zijn er minimumdoelen voor filosofie ingevoerd voor twee richtingen in het domein ‘maatschappij en welzijn’ in de tweede en derde graad.
- Humane wetenschappen: ‘uitgebreide filosofie’
- Welzijnswetenschappen (Maatschappij- en welzijnswetenschappen) en Rudolf-Steinerpedagogie: ‘pakket uit de filosofie’
Je vindt de minimumdoelen filosofie van de Vlaamse overheid op onderwijsdoelen.be. Scrol naar beneden, voorbij aso, bso, tso en kso, tot bij de alfabetische lijst met vakken. Daar staat filosofie > specifieke eindtermen.
Hier vind je de leerplannen filosofie van het GO!.
Het Katholiek Onderwijs Vlaanderen heeft ook leerplannen ontwikkeld voor filosofie, die je via Llinkid kan raadplegen.
Voor andere studierichtingen in het secundair onderwijs zijn er geen minimumdoelen filosofie, maar filosofie komt soms wel aan bod binnen vakken als Latijn, Grieks, geschiedenis of levensbeschouwing. Scholen hebben de vrijheid om een vak of project filosofie in te richten binnen de vrije ruimte. VEFO moedigt scholen aan om dat te doen.
Neemt u met uw klas van de derde graad secundair onderwijs graag deel aan een filosofische essaywedstrijd, neem dan een kijkje op de website van de preselectie van de International Philosophy Olympiad, die jaarlijks door de UGent en de Scholengroep Panta Rhei georganiseerd wordt. Hier leest u een verslag van een uitstap met 90 leerlingen uit verschillende landen, die in 2016 deelnamen aan de finale van de wedstrijd in Gent.
Binnen Junior College Filosofie van de KU Leuven wordt ook een filosofische essaywedstrijd ingericht, de Jonge Filosofische Pen.
Filosoferen in het secundair onderwijs
Daarnaast wordt er binnen wisselende projecten in de vrije ruimte, binnen andere lessen of op projectdagen regelmatig gekozen voor filosofie en filosoferen.
In de video ziet u hoe een zesde jaar een socratisch gesprek voert onder leiding van een filosofisch gespreksleider.
Hier leest u hoe derdejaars van een school in Gent in de les Nederlands filosoferen en hoe leerlingen van het vijfde en zesde jaar in Eeklo tijdens de middagpauze filosoferen. Op Atheneum Wispelberg in Gent wordt er vanaf schooljaar 2019-20 een uur per week gefilosofeerd in het eerste jaar.
Richt uw school filosofie en filosoferen in binnen een project, laat het ons dan zeker weten. Het is de wens van VEFO een beter zicht te krijgen op de verschillende bestaande initiatieven binnen ons onderwijs.
Als u met uw leerlingen zou willen filosoferen, maar niet goed weet hoe u dat kan aanpakken, kunt u contact opnemen met een filosofisch gespreksleider of een opleiding volgen.
Hier vindt u verschillende organisaties en personen die opleidingen en workshops filosoferen met kinderen en jongeren aanbieden. Ze komen graag met een groep leerlingen in de klas (tijdens de les of op een projectdag) filosoferen.